Kriza e arsimit në Kosovë është gjithëpërfshirëse, nuk është ndalur te një dimension i saj, te një segment ose te një faktor, por është kthyer në krizë vlerash të një shoqërie të tërë. Duke qenë gjithëpërfshirëse, duke mos u ndalur te asnjë institucion i veçantë në mënyrë eksplicite, as vetëm te një marrëdhënie, as te një kategori profesionale, te një segment institucional, as vetëm te qeverisja ose te disa përbërës shoqërorë; duke qenë krizë e stërzgjatur, që i ka përshkuar të gjitha fazat e shtetndërtimit të Kosovës; duke i përfshirë të gjithë faktorët politikë, të gjitha segmentet e shoqërisë dhe të gjitha institucionet; pra, në një rrethanë të këtillë, askush nuk dëshiron ta marrë përgjegjësinë për një gjendje të këtillë, gjithnjë duke u mbajtur pas idesë se kriza në arsim është aq e thellë dhe aq gjithëpërfshirëse sa të mos jetë në gjendje ta zgjidhë askush dhe marrja e çfarëdo përgjegjësie në këtë rrethanë nuk nxjerr askënd faqebardhë.
Kjo mund të ketë qenë arsyeja pse edhe te disa pjesëmarrës potencialë është vërejtur njëfarë ngurrimi për t’u përfshirë në hartimin e kësaj Platforme, duke konsideruar se Akademia nuk ka qenë në asnjë rrethanë, dhe as tani nuk është, përgjegjëse për situatën e krijuar dhe se përfshirja e saj në një diskutim të këtillë vetme sa mund t’i bëjë dëm këtij institucioni.
Duke konsideruar se asnjë nivel institucional në Kosovë dhe asnjë segment i shoqërisë nuk mund të amnistohet nga përgjegjësia për situatën e krijuar, Akademia ka hartuar këtë platformë për zgjidhjen e krizës së arsimit në Kosovë, duke synuar të sublimojë pikëpamje divergjente dhe interesa të dispersuara të përfaqësuesve të ndryshëm të institucioneve dhe të segmenteve të caktuara të
shoqërisë, kryesisht të përfshirë drejtpërdrejt në sistemin e arsimit, njohës të mirë të problematikes, gjithnjë duke i krijuar hapësirë mendimit të lirë dhe pikëpamjeve të ndryshme për shkaqet e krizës dhe mundësitë e daljes prej saj.
Marrë në përgjithësi, dokumenti ka arritur të identifikojë qartë pikat themelore të krizës, duke bërë të ditura edhe fazat e saj si dhe faktorët që e kanë nxitur ose e kanë shkaktuar atë, siç janë:
1. Shpërbërja e sistemit të arsimit gjatë viteve ’90 dhe pamundësia e ndërtimit të një sistemi arsimor të konsoliduar pas vitit 1999;
2. Ndërhyrja e UNMIK-ut në sistemin e arsimit, me përvoja konfuze dhe direktiva të paharmonizuara midis bartësve të ndryshëm të administrimit ndërkombëtar, duke mos u kufizuar vetëm te ngritja e infrastrukturës;
3. Përfshirja e arsimit të lartë në Procesin e Bolonjës, duke synuar transicion të përshpejtuar dhe duke kaluar nga sistemi tradicional në një sistem të avancuar pa fazë përgatitore dhe pa njohjet përkatëse;
4. Mosngritja e institucionit të përgjegjësisë dhe të llogaridhënies në asnjë nivel institucional të arsimit;
5. Futja në sistem e arsimit privat të pakontrolluar, në një fazë kaotike të “tregut të lirë” të nxënies spekulative, si mundësi për përfitim të papërgjegjshëm;
6. Legjislacioni i paharmonizuar me kushtet dhe rrethanat e arsimit në Kosovë, veçmas decentralizimi i arsimit parauniversitar dhe bartja e kompetencave në nivel të pushtetit lokal, me ndërhyrjet sistemore që burojnë nga “Pakoja e Ahtisaarit”;
7. Ndërhyrjet politike në sistemin e arsimit (emërimet politike, akreditimet dhe licencimet, hapja e universiteteve lokale, bordet, kuotat e regjistrimit të studentëve etj.);
8. Ndërhyrjet e sindikatave dhe të shoqërisë civile në sistemin arsimor, të nxitur nga përfitimet dhe të motivuar nga interesat tërësisht joparimore etj.
Për ta tejkaluar këtë gjendje të arsimit në Kosovë nuk do të mjaftojë asnjë platformë, pavarësisht se nga kush hartohet dhe kush mbështet, sepse kriza është aq komplekse sa që është vështirë të tejkalohet pa një vetëdije të përgjithshme dhe pa ngritur institucionin e përgjegjësisë. Që kjo të ndodhë, përveç se duhet të krijohet një vetëdije shoqërore, është i domosdoshëm një aksion politik gjithëpërfshirës, i cili do të niste nga institucionet e larta të pushtetit dhe të vendimmarrjes, duke përfshirë të gjitha nivelet e shoqërisë.
Akademia do t’ua vërë në dispozicion këtë platformë të gjitha palëve të interesuara dhe opinionit, duke mbështetur fuqishëm hapjen e një diskutimi të gjerë shoqëror dhe duke përmbushur kështu një obligim të vetëkonsideruar të tillë për institucionin më të lartë të shkencës dhe të artit në Kosovë.
Përfitoj nga rasti të falënderoj grupin për hartimin e kësaj platforme, në mënyrë të veçantë sekretaren e Seksionit të Shkencave Shoqërore të ASHAK-ut, anëtaren korrespondente Justina Shiroka-Pula për angazhim këmbëngulës dhe të pakursyer në punët e koordinimit rreth diskutimit të çështjeve dhe për hartimin e tekstit të Platformës.
Akademik Mehmet Kraja
Kryetar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës
Loading...
Reload document 
Open in new tab