BAJRAMI, Arsim / SHTETNDËRTIMI I KOSOVËS 1990-2020: sfidat dhe perspektivat
Redaktor Justina Shiroka-Pula, Prishtinë, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës, SSHSH, 2021, 807 f., me il., 17x25 cm. (Botime të veçanta CC / Seksioni i Shkencave Shoqërore. Libri 66)
Tit. në faqen paral.: State-building of Kosovo 1990-2020: challenges and perspectives. Shënime për autorin në pjesën palosëse të kopertinës. Bibliogr.: f. 803-807
KDU 321.011(496.51)''1990/2020''(091)
ISBN 978-9951-26-033-6
COBISS.KS-ID 385384455

Libri paraqet një studim profesional të procesit te pavarësisë së Kosovës dhe rrugës që ka kaluar shtetëndertimi i Kosovës, nga lindja e Republikës së Kosovës në fillim të viteve 90-ta e deri më sot, kur pavarësia është një proces i pakthyeshëm, kurse shtetëndertimi paraqet një sfidë të veqantë të konsolidimit të shtetit të Kosovës.
Autori që në hyije të librit thekson se viti 2020 është një vit jubilar për shqiptarët e Kosovës, sepse shënon tri dekada të fillimit të procesit të shtetndërtimit – fazën përfundimtare të realizimit të një kauze dhe aspirate mbarëkombëtare dhe shekullore: lirinë, pavarësinë dhe më pas shtetndërtimin e Kosovës. Ky proces filloi në vitin 1990, kur, krahas shpërbërjes së ish- Jugosllavisë, u vunë bazat e Republikës së Kosovës, fillimisht si një projekt, apo si një ëndërr, për t’u bërë realitet në vitin 2008, me shpalljen e pavarësisë së Kosovës, falë sakrificave dhe luftës çlirimtare. Lindja e shtetit të Kosovës është një proces historik dhe epokal, i përcjellë me sakrifice gjithëkombëtare të popullit të Kosovës, me dekada, shekuj, për të realizuar aspiratën historike për shtet, thekson me tutje autori.. Ky proces, i cili fllloi që nga okupimi i Kosovës nga Jugosliavia, popullit shqiptar të Kosovës i shkaktoi shumë vuajtje. Ai iu nënshtrua politikave të terrorrit, diskriminimit, spastrimit etnik, shfarosjes masive, për të kulmuar me gjenocidin e viteve 1998/99, pohon ai…
Ky studim i autorit i plotëson standardet shkencore të nxjerrjes së konstatimeve të qëndrueshme pasi që procesi i shtetëndertimit ka filluar ne vitin 1990 dhe kanë kaluar 30 vite qe mundësojnë arritjen e kohës se mjaftueshme për një studim të tillë. Distanca kohore prej tre dekadash është e mjaftueshme sipas metodologjisë shkencore për të nxjerrë gjykime dhe konstatime të sakta, për të përshkruar periudhën nëpër të cilën ka kaluar ky proces përfundimtar i lindjes së shtetit të Kosovës dhe për të treguar rrethanat e brendshme dhe ato ndërkombëtare të lindjes së këtij shteti. Andaj, kjo ishte aryeja parësore, që, pas tre dekadave të pjesëmarrjes aktive në shtetndërtim, autori të filloj hartimin e një studimi shkencor për shtetndërtimin e Kosovës, që nga viti 1990 – kur filloi procesi e deri më sot, kur Kosova është shtet i pavarur e sovran dhe ballafaqohet kryesisht me stabilitetin dhe funksionalitetin e saj shtetëror.
Autori thekson tri arsye themelore që kanë ndikuar në hartimin e një libri, ku në mënyrë shkencore përshkruhet procesi i lindjes së shtetit të Kosovës: Arsyeja e parë konsiston në faktin që autori i këtij studimi ka pasur nderin dhe përgjegjësinë historike, që të jetë pjesëmarrës në të gjitha proceset e shtetndërtimit të Kosovës. Arsyeja e dytë konsiston kryesisht në synimin që, duke përshkruar lindjen e vështirë të Repubiikës së Kosovës, të paraqes para publikut sfidat dhe problemet me të cilat po ballafaqohet sliteti ynë. Arsyeja e tretë, që ka ndikuar në përcaktimin e autorit për të hartuar një libër të tillë, konsiston në atë se Kosova po ballafaqohet me disa rreziqe aktuale, që sulmojnë drejtpërdrejt shtetësinë e saj, të cilat vijnë si rezultat i ndikimit destruktiv të Serbisë në shtetësinë e Kosovës…

(Anët. Korrespod. Gjyljeta Mushkolaj, prof. dr. Mirlinda Batalli)