Idriz Ajeti – Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës

Biografia

Lindi në katundin Tupallë të Jabllanicës së Epërme më 26. VI. 1917. Shkollën fillore e mbaroi në Banjën e Sijarinës më 1930, të mesmen në Shkup më 1938. Po atë vit u regjistrua në Fakultetin e Filozofisë të Universitetit të Zagrebit – në Degën e romanistikës. Studimet i mbaroi pas luftës, në vitin 1949 në Fakultetin e Filozofisë të Beogradit. Që atëherë e deri në vitin 1953, me cilësi profesori të gjuhës shqipe, punoi në Gjimnazin e Prishtinës. Nga viti 1953 deri në vitin 1960, me cilësi lektori, jepte mësim në Degën e Albanologjisë të Fakultetit të Filozofisë të Beogradit. Në vitin 1958 mbrojti disertacionin e doktoratës me temën: “Zhvillimi historik i së folmes gege të shqiptarëve të Zarës së Dalmacisë”. Që nga viti 1960, njëherë docent, pastaj profesor inordinar dhe nga viti 1968 profesor ordinar, jep mësim në Degën e Gjuhës dhe të Letërsisë Shqipe të Fakultetit të Filozofisë të Prishtinës.
Iu dhanë disa shpërblime e dekorata, ndër të cilat edhe Shpërblimi i 7 Korrikut i RS të Serbisë dhe ai i KAÇKJ.
Hetimi i dialekteve nga pikëpamja diakronike, pastaj trajtimi i dokumenteve të moçme gjuhësore të shkruara me alfabetin arabo-turk dhe më në fund studimi i marrëdhënieve të shojshoqme shqiptare-serbe, janë troje të interesimit shkencor të Idriz Ajetit.
Merret edhe me çështje të gjuhës së sotme shqipe. Qe iniciator i shumë konsultave dhe bashkëmarrëveshjeve gjuhësore ku u kërkuan shtigje të reja për njësimin e gjuhës shqipe dhe të drejtshkrimit të saj. Hartoi tekste shkollore për nxënës të shkollave të mesme dhe për studentë të Degës së Gjuhës dhe të Letërsisë Shqipe të Fakultetit Filozofik të Prishtinës.
Me nismën e tij, pas hapjes së Fakultetit të Prishtinës (1960), u nxor revista shkencore “Gjurmime albanologjike” (1962) e më 1974 u organizua Seminari i Kulturës Shqiptare për albanologë të huaj.
Gjatë vitit 1969-1971 ishte drejtor i Institutit Albanologjik, më 1971-73 ishte dekan i Fakultetit Filozofik, në vitet 1973-75 rektor i Universitetit të Prishtinës. Në vitet 1979-1981 dhe 1996-1999 ishte kryetar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës.

Bibliografia

Librat e botuar:

Pamje historike e ligjërimit shqip të Gjakovës në fillim të shekullit XIX, Rilindja, Prishtinë 1960, f. 72.
Istorijski razvitak gegijskog govora Arbanasa kod Zadra, Balkanološki institut Nau?nog društva B i H, Sarajevo 1961, f. 164.
Hymje në historinë e gjuhës shqipe, Fakulteti Filozofik i Prishtinës, Katedra albanologjike, Prishtinë 1963, f. 75.
Ortografia e gjuhës shqipe (me Sulejman Drinin, Hasan Vokshin, Mehdi Bardhin e Latif Mulakun), Enti për Botimin e Teksteve të Republikës Socialiste të Serbisë, Beograd 1964, f. 60.
Hymje në historinë e gjuhës shqipe (botim II), Fakulteti Filozofik i Prishtinës, Katedra Albanologjike, Prishtinë 1965, f. 75.
Historia e gjuhës shqipe (Morfologjia historike), Prishtinë 1969, f. 130.
Probleme të historisë së gjuhës shqipe, Rilindja, Prishtinë 1971, f. 452 (zgjodhi e mbarështroi).
Studije iz istorije albanskog jezika, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës, Prishtinë 1982, f. 211.
Historia e gjuhës shqipe (morfologjia historike), ribotim, Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Mësimore, Prishtinë 1983.
Studime gjuhësore në fushë të shqipes I, Rilindja, 1982, f. 195.
Studime gjuhësore në fushë të shqipes II, Rilindja, Prishtinë 1985, f. 1-303.
Studime gjuhësore në fushë të shqipes III.
Studime gjuhësore në fushë të shqipes, IV, f. 5-165, 1989.
Shqiptarët dhe gjuha e tyre, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës – botime të veçanta – 10, f. 243, 1994.
Shqiptarët dhe gjuha e tyre, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës, Prishtinë 1994, f. 243.
Vepra 1, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës, 1997 (175)
Vepra 2 (1998) f. 303.
Vepra 3 (1998) f. 301.
Vepra 4 (2001) f. 294.
Vepra 5 (2002) f. 288.
Për të vërtetën shkencore, ASHAK, Prishtinë, 2006.
Pararendësi, Botimet Koha, Prishtinë, 2011.

Tekste shkollore dhe përkthime:

Letërsia jugosllave (dispensë), Prishtinë 1947, f. 60.
Libër leximi për klasën IV të shkollave fillore (me Stathi Kostarin e Jani Gjinon), Prishtinë, 1948, f. 268.
Nga letërsia shqipe (me Hasan Vokshin), botim i shtëpisë botuese Mustafa Bakija, Prishtinë 1951, f. 235.
Arkadije Gajdar, Timuri dhe çeta e tij (përkthim nga serbokroatishtja), botim i shtëpisë botuese Mustafa Bakija, Prishtinë 1951, f. 138.
Nga proza jugosllave (me Tajar Hatipin, Nebil Dinon e Vehap Shitën), botim i shtëpisë botuese Mustafa Bakija, Prishtinë 1952, f. 418.
Libër leximi për klasën V të shkollës tetëvjeçare (me Anton Çettën), botim i shtëpisë botuese Mustafa Bakija, Prishtinë 1954, f. 162.
Libër për klasën V të shkollës tetëvjeçare (botim II), (me Anton Çettën), botim i shtëpisë botuese Mustafa Bakija, Prishtinë 1955, f. 147.
Branko Qopiq, Ndodhinat e Nikoletin Bursaçit (përkthim nga serbokroatishtja), botim i shtëpisë botuese Milladin Popoviq, Prishtinë 1957, f. 177.
Šiptarski u 30 lekcija za srpskohrvatskog ?itaoca (me Dragutin Miçoviqin), Jedinstvo, Prishtinë 1959.

Studime dhe artikuj:

Monumenti m’a i vjetër i gjuhës shqipe (Meshari i Gjon Buzukut 1555), Jeta e re, Prishtinë 1950, nr. 5-6, f. 376-382.
Vjeti i madh 1941, (përktheu Mark Krasniqi), Jeta e re, Prishtinë 1950, nr. 5-6, f. 423-427.
Prežihov Voranc, Nadja e mirë, (përkthim nga serbokroatishtja), Jeta e re, Prishtinë, nr. 4, f. 273-277.
Pjetër Bogdani ((1630-1689), Jeta e re, Prishtinë 1951, nr. 1, f. 64-74.
Shtjefën Gjeçovi (1874-1929), Jeta e re, Prishtinë 1951, nr. 2-3, f. 158-164.
Glisha Elezoviq dhe ndryshimet e kryedialekteve të shqipes, Jeta e re, Prishtinë, 1951, nr. 5, f. 321-327.
Një vështrim rreth përdorimit të konjuktivit, Jeta e re, Prishtinë 1951, nr. 6, f. 416-421.
Vështrim mbi Fjalorin serbokroatisht-shqip të Henrik Bariçit, Zagreb 1950, Jeta e re, Prishtinë 1951, nr. 6, f. 446-449.
Mihajl Shollohov: Ledina e lavrueme (përkthye nga serbishtja prej Vehap Shitës), “Mustafa Bakija”, Prishtinë 1951, f. 365, Jeta e re, Prishtinë 1952, nr. 1, f. 74-77.
Nga proza jugosllave, botim i shtëpisë botuese “Mustafa Bakija”, Prishtinë 1952, f. 418, Jeta e re, Prishtinë 1952, nr. 2, f. 154-158.
Në pragun e Shtatë Korrikut, Jeta e re, Prishtinë 1952, nr. 3, f. 163-164.
Bora Stankoviq, E shoqja e të ndyerit (përkthim nga serbokroatishtja), Jeta e re, Prishtinë 1952, nr. 3, f. 197-203.
Një sqarim në lidhje me kritikën e V. Shitës, Jeta e re, Prishtinë 1952, nr. 3, f. 237-238.
Selman Riza, Gramatikë e serbokroatishtes, botim i shtëpisë botuese “Mustafa Bakija”, Prishtinë 1952, f. 278, Jeta e re, Prishtinë 1952, nt. 5-6, f. 408-410.
Selman Riza, Fillimet e gjuhësisë shqiptare, botim i shtëpisë botuese “Mustafa Bakija”, Prishtinë 1952, f. 126, Jeta e re, Prishtinë 1953, nr. 2, f. 170-175.
Një shqyrtim i shkurtë mbi Zhvillimin e futurit në shqipe, Jeta e re, Prishtinë 1954, nr. 2, f. 120-124.
Ardhi apo erdhi, Jeta e re, Prishtinë 1954, nr. 4, f. 346-352.
Glas L u arbanaskim govorima Crnogorske Krajine, Godišnjak Balkanološkog instituta, Sarajevo 1957, knj. I, f. 187-193.
Istarsko-arbanski prevod pri?e o izgubljenom sinu, Godišnjak Balkanogloškog instituta, Sarajevo 1957, knj. I, f. 194-202.
Për ndriçimin e çashtjeve gjuhësore të shqipes, Përparimi, Prishtinë 1957, nr. 1-2, f. 15-20.
Nazaliteti dhe rotacizmi në gjuhën shqipe, Përparimi, Prishtinë 1957, nr. 5, f. 269-276.
Branko Qopiq, Ndodhinat e Nikoletin Bursaçit (përkthim nga serbokroatishtja), botim i shtëpisë botuese Milladin Popoviq, Prishtinë 1957, f. 177.
Rajko Nahtigal (1877-1958 – in memoriam), Përparimi, Prishtinë 1958, nr. 8, f. 471-476.
A ka gjâ mâ punë n’ortografinë e shqipes?, Përparimi, Prishtinë 1958, nr. 7-8, f. 471-476.
Disa përemna vetorë, Rilindja më 27. VII. 1958, f. 8.
Fjalët me prapashtesat sh (ç) dhe s (z), Rilindja më 14.VIII.1958, f. 6.
Mbi disa drejtkuptime të foljevet, Rilindja më 24.VII.1958, f. 7.
Drejtshkrimi i përemnavet dhe mbiemnavet pronorë, Rilindja më 28. VIII. 1958, 7, 6.
Diçka rreth përdorjes së kundrinës, Rilindja më 4.XI.1958, f. 9.
Sendersue apo sendorsue, Rilindja më 14.IX. 1958, f. 9.
Mbiemnat, Rilindja më 25.IX. 1958, f. 7.
Dokumenti ma i vjetër i shqipes së Kosovës, shkrue me alfabetin arab, Rilindja më 1, 2 e 3 janar 1960, f. 15.
Sitni etimološki prilozi, Godišnjak Balkanološkog instituta, Sarajevo 1961, lib.II, f.195-198.
Anton MerloS. J.: Kratka uputa za prakti?no i teoriti?no u?enje Albanskog jezika. S njema?kog preveo: dr Emanuel Krajinovi?, Letnica kod Kosovske Vitine 1959, Godišnjak Balkanološkog instituta, Sarajevo 1961, lib. II, f. 221-222.
Dositej medju Arbanasima (povodom 150-godišnjice smrti), Buletini i Entit për përparimin e shkollave të KAKM, Prishtinë 1961, nr. 1-2, f. 10-14.
Najstariji dokument kosovskog arbanaškog govora na arapskom pismu, Gjurmime Albanologjike, Prishtinë 1962, nr. 1, f. 9-73.
Henrik Bari?, Istorija arbanaškog jezika, Balkanološki institut Nau?nog društva B i H, Sarajevo 1959, Gjurmime albanologjike, Prishtinë 1962, nr. 1, f. 281-283.
Eqrem Çabej, Uber einige mit z analyttende Wörter de Albanischen, Zeitschrift für Phonetik und allgemeine Sprachëissenschaft, 9/3, Berlin 1956, p. 203-229, Gjurmime Albanologjike, Prishtinë 1962, nr. 1, f. 283-286.
Etimološki prilozi, Zbornik za filologiju i lingvistiku Matice srpske, Novi Sad 1962, IV-V, f. 1-7.
O nekim uzajamnim šiptarsko-srpskim jezi?kim odnosima, Buletin i punimeve shkencore të Fakultetit Filozofik të Prishtinës, Prishtinë 1963, I, f. 149-167.
Poreklo nekih mitskih i demonskih naziva u šiptarskom, Godišnjak, lib. III, Centar za balkanološka ispitivanja, lib. 1, Sarajevo 1965, f. 111-118.
Sur la substitution ct latin en albanais, Zeitschrift für Balkanologie, Wiesbaden 1965, III, f. 1-3.
Prilog prou?avanju medjusobnih šiptarsko-srpskih jezi?kih odnosa, Gjurmime albanologjike, Prishtinë 1965, nr. 2, f. 35-56.
Kontribut për studimin e marrëdhënieve gjuhësore shqiptaro-serbe, Jehona, Shkup 1966, nr. 5-6, f. 3-12.
O jeziku “Divana” Šejha Mali?ija, Gjurmime albanologjike, Prishtinë 1966, nr. 3, f. 27-52.
Blaž Koneski, Istorija na makedonskiot jazik, Skopje 1965, f. 202, Gjurmime albanologjike, Prishtinë 1966, nr. 3, f. 247-249.
Neki zajedni?ki izrazi šiptarske i srpskohrvatske leksike, Buletini i punimeve shkencore të Fakultetit Filozofik të Prishtinës, Prishtinë 1966, III, f. 1-7.
Uber einige albanisch-serbokroatische Gemeinsamkeiten und der Lexik, Zeitschrift für Balkanologie, Otto Harrassoëitz, Wiesbaden 1967, Jahrgang V, Heft 2, f. 138-145.
Studime leksikore shqiptaro-sllave, Gjurmime albanologjike, Prishtinë 1968, nr. 2, f. 35-50.
La présence de l’albanais dans les parlers des populations slaves de la Péninsule balkanique à la lumière de la langue et de la toponymie, Studia albanica, Tirana 1968, nr. 2, f. 131-136.
Contribution à l’étude des rapports linguistique entre l’albanais et le serbe, Actes du Premier Congres international del études balkanique et sud-est europèennes (VI Linguistique), Sofia 1968, p. 565-572.
Rruga e njësimit të shqipes letrare, Rilindja më 18, 21 e 22 prill 1968.
Nikollë D. Gazulli, Fjalorthi i ri (pasthënie), Prishtinë 1968.
Eqrem Çabej, Shumësi i singularizuar në gjuhën shqipe, Tiranë 1967, f. 216, Gjurmime albanologjike, Prishtinë 1968, nr. 2, f. 259-262.
Claus Haelber, Gramatik der albanischen Mundart von Slamis, Otto Harrassowitz, Wisbaden 1965, f. 178, Gjurmime albanologjike, Prishtinë 1968, nr. 1, f. 244-246.
Martin Camaj, Albanische Wortbildung – die Bildungsëeise der älteren Nomina, Albanische Forschungen, vëll. 6, Wiesbaden 1966, Gjurmime albanologjike, Prishtinë 1968, nr. 1, f. 241-243.
Paraqitja e shqipes në një shkallë më të moçme në dritë të gjuhëve fqinje (kumtesë), Simpoziumi për Skënderbeun (9-12 maj 1968 në Prishtinë).
Rreth disa tipareve gjuhësore të ligjërimeve shqiptare të Kosovës, Gjurmime albanologjike, Prishtinë 1969, nr. 1, f. 156-163.
Rreth disa veçorive të të folmeve të shqiptarëve të rrethit të Preshevës dhe të Bujanocit, Gjurmime albanologjike, Prishtinë 1969, nr. 2, f. 37-61.
Prania e shqipes ndër dialekte të popullsisë sllave të Gadishullit në dritën e gjuhës dhe të toponimisë së tyre, Konferenca e dytë e studimeve albanologjike, Tiranë 1969, vëll. III, f.117-121.
Glavnije jezi?ke osobenosti govora Albanaca preševske i bujanova?ke okoline, Vranjski glasnik, Vranje 1969, lib. V, f. 257-275.
Henrik Bari?, Arhiv za arbanasku starinu, jezik i etnologiju, Prishtinë 1969, lib. IV, nr. 1, f. 118 (e përgatiti për shtyp me Hasan Kaleshin).
La présence de l’albanais dans les parles des populations slaves de la Péninsule balkanique à la lumière de la langue et de la toponymie, Deuxieme conference des etudes albanologique, Tirana 1970, III, f. 141-147.
Albansko-srpskohrvatske jezi?ke studije, Godišnjak, lib. VII. Centar za balkanološka ispitivanja, Sarajevo 1970, f. 185-200.
Eqrem Çabej, Për gjenezën e literaturës shqipe (ribotim), Rilindja, Prishtinë 1970, f. 67 (parathënie: Dy fjalë për veprën, f. 5-10).
Particularités des parlers albanais des districts de Preshevë et de Bujanovci, Studia albanica, Tirana 1971, nr. 2, f. 113-135.
Rreth disa veçorive të të folmeve të shqiptarëve të rrethit të Preshevës dhe të Bujanocit, Studime filologjike, Tiranë 1971, nr. 3, f. 65-83.
Tipet e L-së në dialektet shqiptare të Brisk-Shestanit të Krajës, Probleme të historisë së gjuhës shqipe, Rilindja, Prishtinë 1971, f. 167-177.
Les types de L dans les dialectes albanais de Brisk-Shestan de Kraja, Serta slavica, Münhen 1971, f. 1-8.
Shënime mbi të folmet shqipe të Istrisë, Fjala, Prishtinë 1971, nr. 9, f. 8 e 14.
Për historinë e marrëdhënieve të hershme gjuhësore shqiptare-sllave, Studime filologjike, Tiranë 1972, nr. 4, f. 83-94.
Contribution à l’etude de l’originé de quelques noms de lieu du Monténégro, Buletini i punimeve shkencocre i Fakultetit Filozofik të Prishtinës, IX, Prishtinë 1972, f. 59-66.
Petar Skok, Etimologijski rje?nik hrvatskoga ili srpskoga jezika, Zagreb 1971 (A-J), Gjurmime albanologjike – Seria e shkencave filologjike I – 1971, Prishtinë 1972, f. 216-220.
Rruga e Zhvillimit të gjuhës letrare shqipe në Kosovë (kumtesë), Tiranë 1972, f. 25 (botim i Komisionit Organizues të Kongresit të Drejtshkrimit të Gjuhës Shqipe – i poligrafuar).
Rruga e Zhvillimit…. Flaka e vëllazërimit më 10, 13 e 15 dhjetor 1972.
Rruga e Zhvillimit…. Rilindja më 30 e 31 dhjetor 1972 dhe më 1 e 2 janar 1973.
“Djali plangprishës” në të folmet shqip të Istrisë, Gjurmime albanologjike – Seria e shkencave filologjike I – 1971, Prishtinë 1972, f. 7-16.
Pour servir à l’historie des anciens rapports linguistique albano-slaves. Studica albanica, Tiranë 1973, nr. 2, f. 275-286.
Rruga e Zhvillimit të gjuhës letrare shqipe në Kosovë, Kongresi i Drejtshkrimit të Gjuhës Shqipe – 20-25 nëntor 1972, Tiranë 1973, I, f. 265-280.
Rruga e Zhvillimit…., Studime filologjike, Tiranë 1973, nr. 1, f. 109-117.
Për historinë e marrëdhënieve të hershme gjuhësore shqiptare-sllave, Gjurmime albanologjike – Seria e shkencave filologjike II – 1972, Prishtinë 1974, f. 33-44.
Kontribut për studimin e onomastikës mesjetare në territorin e Malit të Zi, Bosnjë-Hercegovinës dhe të Kosovës, Studime filologjike, Tiranë 1974, nr. 3, f. 15-27.
Prilog prou?avanju srednjevekovne onomastike u Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini i na Kosovu, Studia humanistica I, Prishtinë 1974, f. 7-18.
La chemin du développement littéraire de la langue albanaise dans la Kosovo, Le Congres de l’orthographe de la langue albanaise, Tirana 1974, f. 245-261.
Rruga e Zhvillimit të gjuhës letrare shqipe në Kosovë, Kongresi i Drejtshkrimit të Gjuhës Shqipe, Prishtinë 1974, f. 129-138.
Për historinë e marrëdhënieve gjuhësore shqiptare-sllave, Kuvendi i studimeve ilire (Tiranë, 15-20 shtator 1972), Tiranë 1974 (1975), II, f. 127-135.
Kontribut për studimin e onomastikës mesjetare në territorin e Malit të Zi, Bosnjë-Hercegovinës dhe të Kosovës, Gjurmime albanologjike – Seria e Shkencave Filologjike IV – 1974, Prishtinë 1975, f. 7-20.
Rruga e Zhvillimit të gjuhës letrare shqipe në Kosovë, Gjurmime albanologjike – Seria e shkencave filologjike III – 1973, Prishtinë 1975, f. 7-16.
Veprimtaria shkencore e prof. Çabejt, Gjurmime albanologjike – Seria e shkencave filologjike V – 1975, Prishtinë 1976, f. 7-25.
Zhvillimi i gjuhësisë shqiptare në Jugosllavi, Seminari i Kulturës Shqiptare për të Huaj, 2, Prishtinë 1976, f. 23-35.
Dy fjalë për opusin e E. Çabejt, Studime gjuhësore I (Studime etimologjike në fushë të shqipes A-O), Prishtinë 1976, f. VII-XXII.
Për gjallërimin e studimeve gjuhësore ballkanike dhe për disa huazime shqiptare në të folmet serbokroate, Seminari i Kulturës Shqiptare për të Huaj, 3, Prishtinë 1977, f. 13-22.
Mbi gjuhën e “Divanit” të Sheh Maliqit, Studime gjuhësore I (Dialektologji).
Rreth disa veçorive të të folmeve të rrethit të Preshevës dhe të Bujanocit, Studime gjuhësore I (Dialektologji).
“Djali plangprishës” në të folmet shqip të Istrisë, Studime gjuhësore I (Dialektologji).
Re?-dve o izrazu delak (Južnoslovenski filolog, XXXIII).
Përpjekjet e rilindësve për formimin e gjuhës letrare shqipe, Konferenca shkencore për Lidhjen Shqiptare të Prizrenit, qershor 1978.
Albanistika jugosllave dhe disa probleme të saj, Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare, Prishtinë 1978/5, f. 9-26).
Albanistika u redovima jugoslovenskih nau?nika i njeni problemi, Godišnjak Centra za balkonološka ispitivanja, f. 137-147, Sarajevo 1978.
Raports linguistiques-albano-sudslaves (bashkëreferat i mbajtur në Kongresin IV Ndërkombëtar të Studimeve të Evropës Juglindore, Ankara XIII – 8 gusht 1979), f. 21.
Disa mendime mbi arritjet kryesore të studimeve etimologjike në fushë të shqipes, Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare, Prishtinë 1979.
Neka pitanja iz istorije arbanaškog jezika u svetlu balkanistike, Godišnjak Centra za balkanološka ispitivanja, Sarajevo 1979.
Probleme aktuale të kulturës së gjuhës, Simpozium për problemet e kulturës së gjuhës, dhjetor 1980), Prishtinë 1982.
Mbi disa fjalë e shprehje shqipe në dialektet e sllavëve të jugut, Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare, 1980, 127-135.
Disa mendime mbi arritjet kryesore të studimeve etimologjike në fushë të shqipes, në Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare, Prishtinë 1980, f. 15-21.
Marrëdhëniet e ndërsjella të gjuhës shqipe dhe të gjuhëve sllave jugore, Ligjëratë e mbajtur në Universitetin e Sofjes më 1980.
Kontributi i Holger Pedersenit në studimin e historisë së gjuhës shqipe, Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare, Prishtinë 1980.
Probleme aktuale të kulturës së gjuhës shqipe, Gjurmime albanologjike – seria e shkencave filologjike XI – 1981, f. 7-20.
Quelques problèmès de l’historie de l’albanais à la lumière des etudes balkaniques, Zeitchrift fur Balkanologie, bane XVII/2, 1981, 121-128.
Për përdorimin e drejtë të disa trajtave foljore, revista Gjuha shqipe, nr. 1, 1982, f. 7-10.
Zhvillime paralele fonetike dhe ndikime të ndërsjella të dialekteve shqiptare dhe serbokroate, Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare, Prishtinë 1982, f. 15.
Pikëpamjet e klasikëve të marksizmit mbi gjuhën, funksionin dhe rolin e saj, (Simpozium kushtuar njëqindvjetorit nga vdekja e Marksit, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës), Prishtinë 1983.
Nga analizat e derisotme gjuhësore ndihet nevojë për vepra sintetike, Rilindja 1983.
Vijat në të cilat kanë ecur studimet në fushë të shqipes, Rilindja 1983.
Fillimet e studimeve etimologjike në fushë të shqipes, Seminari për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare, 1983.
Teksti i botuar në Enciklopedinë Jugosllave mbi gjuhën shqipe, (botim serbisht, shkrimi cirilik, 1983).
Marrëdhëniet gjuhësore shqiptare-jugosllave, Enciklopedia Jugosllave, botim serbisht me alfabet cirilik 1983.
Raportet e shqipes me gjuhët e tjera ballkanike, lexuar në Tribunën Shkencore të Institutit Albanologjik, prill 1984.
Fan S. Noli – një burrë i rrallë i botës mendore shqiptare, botuar te libri Fan S. Noli në 100- vjetorin e lindjes së tij, Prishtinë 1984, f. 10.
Gjuha shqipe, Enciklopedia Jugosllave: 1) Origjina e saj; 2) Dialektet; 3) Gjuha letrare
Alfabeti i Kristoforidhit dhe çështje gjuhësore në veprën e tij, Seminari për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare, Prishtinë 1984.
Raport de l’albanais avec les langues Balkaniques, f. 30, Zeitschrift für balkanologie – (në shtyp).
O uzajamnim odnosima izmedju albanskog i drugih balkanskih jezika, (Godišnjak Centra za balkonološka ispitivanja), nalazi se u štampi, Sarajevo, f. 20.
Les developments parallèles phonetiques et influences reciproques des dialectes albanais et serbes de la Kosova, (Kumtesë e lexuar në Kongresin V të studimeve ballkanologjike, Beograd 12-17 shator 1984).
Ç’na solli viti që po e lëmë në fushë të kulturës e të shkencës, Rilindja, nr. i Vitit të Ri 1984.
Kundër anarkisë në studimet etimologjike të shqipes, Rilindja, 1985.
Nastajanje nekih geografskih naziva u albanskim i srpskohrvatskom jeziku, (podneta na VI Jugoslovenskoj Onomasti?koj Konferenciji, Donji Milanovac, 9-12, 1985).
Kontribut i Carlo Tagliavinit në studimet historike të gjuhës shqipe, (Sesioni për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare XI – 1980).
Kundër anarkisë në studimet etimologjike të gjuhës shqipe, Rilindja e datës 9. III.1985, f. 15.
O nekim problemima formiranja albanskog jezika i o pokušajima zloupotrebe njegovih rezultata, lexuar në tubimin shkencor me temën “Rrënjët shoqërore, historike dhe format e shfaqjes së nacionalizmit shqiptar e të nacionalizmave të tjerë në Jugosllavi dhe rrugët e luftimit të tij”, Prishtinë, më 19, 20 e 21 qershor 1985.
Për kontributin e linguistikës italiane në studimet e gjuhësisë shqiptare – Carlo Tagliavini, lexuar në tubimin shkencor për gjuhën, letërsinë dhe kulturën shqiptare, Prishtinë 1985.
Re?-dve o dostignu?ima na polju etimoloških studija albanskog jezika Zbornik u ?ast Petru Skoku, Zagreb, 1985, f. 1-10.
Fan S. Noli – një burrë i rrallë i botës mendore shqiptare, Gjuha shqipe 1/1985, f. 5-12.
Gjendja e studimeve albanologjike – rezultate dhe detyra, lexuar në Simpoziumin shkencor të Institutit Albanologjik më 20-21 dhjetor 1985.
Albanski jezik u komparativnim studijama prof. Radosava Boškovi?a, Crnogorska akademija nauka i umjetnosti, Prvi lingvisti?ki nau?ni skup u spomen na Radosava Boškovi?a, 1988.
Gjuha shqipe në kontekstin e gjuhëve ballkanike e parë kryesisht nga pikëpamja e bashkëtakimeve shqiptare-sllave, Kongres ndërkombëtar, Varshavë, 7-10 shtator 1989, te Gjurmime albanologjike, seria e shkencave albanologjike, 19-1989.
Për kontributin e gjuhës shqiptare në studimet etimologjike të shqipes, Gjurmime albanologjike, 19/1989.
Mendime të studiuesve jugosllavë për historinë e gjuhës shqipe, Gjurmime albanologjike, 20/1990.
Tridhjetë vjet, Gjurmime albanologjike, 22/1992, Gjurmime albanologjike, f. 7-16, 22/1992.
Simpoziumi i mbajtur në Tiranë më 15-16 prill 1993, Autoktonia e shqiptarëve të Kosovës në dritën e të dhënave gjuhësore tek çështjet e Kosovës – një problem historik dhe aktual, Tiranë, 1996.
Sami Frashëri në vijën e krijimit të gjuhës shqipe, Studime 2, 1995.
Shaban Demiraj: Gjuhësi ballkanike, Logos A dhe Katedra e Gjuhës dhe e Letërsisë Shqiptare të Fakultetit Filozofik të Shkupit, 1994 (Recension).
Vështrim mbi arritjet e institucioneve shkencore tonat, te Pena (Revistë e intelektualëve të Opojës), 1995.
Formimi i popullit shqiptar dhe i gjuhës së tij, Koha ditore, 1. 4. 1997.
Ajeti, Seminari XVII Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare për të Huaj 1974-1990, f. 39-42.
Na stogodišnjicu smrti Franca Mikloši?a – te Godišnjak-u Centra za balkonološka istraživanja, knj. 28, Sarajevo 1992-1997.
Toskërishtja dhe baza dialektore e shqipes letrare, Gjuha jonë, 1-4/1997.
Kontestohen heshtur dhe zëshëm vendimet për gjuhën, Gjuha shqipe, 1-2 (2002) f. 23-24.
Rreth gjuhës letrare shqipe, Rilindja, 17.II. 2001.
Shqipja normative – pengesë apo përparësi e kulturës kombëtare, Zëri, 24.2.2001.
Pas gjysmë shekulli veprimtarie shkencore, Bota e re, 10.VII 1997.
Mendimi shkencor shqiptar- mbështetje e sigurt për mendimin politik, Bujku, 26 korrik 1997.
Puna e Akademisë më 1998- Recensione- Dy fjalë mbi përmbledhjen: Probleme të historisë së gjuhës shqipe.
A ka shqipja farë lidhjeje me etruskishten, Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë e Kulturën Shqiptare, (2001).
Përkatësia dialektore e gjuhës së “Mesharit” të Gjon Buzukut dhe nga ç’vepër u përkthy ky libër, Seminari për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare.
Konferenca Shkencore “Gjuha letrare kombëtare dhe bota shqiptare sot”, Tiranë 20-21 nëntor 1992, Akademia e Shkencave e Shqipërisë, Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë.